Wijzigingen binnen huidige wet
Al eerder heeft de VGS haar bezwaren tegen de voornemens van Dekker verwoord. Naar de mening van de VGS ontbreekt een dringende noodzaak om zulke vergaande voorstellen te doen die verband houden met het laten vervallen van het richtingbegrip. Het huidige stelsel sluit goed aan bij de wensen van ouders. Op sommige punten is zeker verbetering mogelijk. Dat kan echter ook geregeld worden binnen de huidige regelgeving. Het loslaten van het richtingbegrip is daarvoor niet noodzakelijk.
Integrale benadering ontbreekt
Wat verder opvalt in het conceptwetsvoorstel is dat een integrale benadering ontbreekt. Dekker spreekt niet over onderwerpen als modernisering van de bekostiging, verlaging (of schrappen) van de instandhoudingsnormen en de gevolgen voor de onderwijshuisvesting, allemaal thema’s die op dit moment ook spelen. Dekker richt zich vooral op de stichtingsprocedure van een nieuwe school, waarbij het richtingbegrip geen rol meer zou moeten spelen. Op die manier zouden nieuwe initiatieven tot schoolstichting eerder gerealiseerd kunnen worden. Dat is een erg smalle benadering.
Consequenties voor andere thema’s
Het loslaten van het richtingbegrip in de stichtingsprocedure heeft ook consequenties voor de instandhouding van bestaande scholen. Zo krijgen scholen, die nu een beroep doen op de uitzonderingsbepaling “laatste school van een richting binnen 5 kilometer” een overgangsperiode van 10 jaar. Daarna stopt de bekostiging van deze scholen. Dit raakt diverse VGS-scholen fors. Ongeveer 10 scholen uit ons huidige bestand zouden daarmee over 10 jaar ophouden te bestaan!
Opvallend is verder dat de staatssecretaris (vooralsnog) aangeeft het richtingbegrip op andere plaatsen in de wetgeving ongemoeid te laten. Daarbij noemt hij onder meer het denominatief leerlingenvervoer en de vrijstelling van de leerplichtwet op basis van richtingsbezwaren. Dat is op zich positief te duiden. Echter, de mogelijkheid om substituut-kerndoelen vast te stellen, wil de staatssecretaris schrappen. Hij motiveert dit door te stellen dat er in de praktijk geen gebruik van gemaakt wordt. Tevens bieden de huidige kerndoelen zijns inziens al voldoende ruimte voor eigen invulling. Naar de mening van de VGS zou het logisch zijn om, in lijn met bovengenoemde punten, dit thema ongemoeid te laten.
Samenwerkingsverband
Met betrekking tot de landelijke samenwerkingsverbanden naar richting (Berséba en Reformatorisch samenwerkingsverband VO) merkt de staatssecretaris op dat het niet logisch is om na een korte periode na de invoering deze samenwerkingsverbanden weer op te heffen. Zij mogen dus blijven bestaan. Wanneer er een nieuwe school tot het samenwerkingsverband wil toetreden, is het aan het samenwerkingsverband om te bepalen of het van mening is dat de nieuwe school van dezelfde richting is.
Verder wordt voorgesteld om bij de fusietoets niet langer de variatie rondom van richting en pedagogisch-didactische aanpak te toetsen. Feitelijk zal dat ook niet meer mogelijk zijn, wanneer de voornemens van Dekker een wettelijke eis worden. Niet elke school behoort dan immers verplicht tot een richting. De vraag rijst op welke wijze dan het behoud van de diversiteit en daarmee de keuzemogelijkheden voor ouders door de fusietoetscommissie getoetst kan worden.
Belangenbehartiging
De VGS blijft in de diverse overleggen met OCW en met de Tweede Kamer en de PO en VO-raad benadrukken dat er geen noodzaak is om de wet zo ingrijpend te wijzigen. Het wetsvoorstel “Toekomstbestendig onderwijs” en de voornemens rondom de samenwerkingsschool, waarbij de VGS ook kritische kanttekeningen plaatst, gaan al ver genoeg.
Consultatiebijeenkomsten
Ook u kunt uw mening geven over de voornemens van staatssecretaris Dekker. De komende weken zijn er diverse voorlichtingsbijeenkomsten, die door OCW worden georganiseerd. Deze consultatiebijeenkomsten worden D.V. gehouden op:
- maandag 18 januari, 14.00 – 16.00 uur, Den Haag;
- dinsdag 2 februari, 18.00 – 20.00 uur, Eindhoven;
- maandag 8 februari, 18.00 – 20.00 uur, Amsterdam;
- dinsdag 9 februari, 18.00 – 20.00 uur, Zwolle.
Aanmeldmogelijkheid verwijderd: 11 juni 2020. Zie ook latere berichtgeving van mei 2020: Eerste Kamer stemt in met wetsvoorstel Meer Ruimte voor Nieuwe Scholen (MRnS)