Veranderende context
In veel strategieplannen wordt één route uitgewerkt voor de nabije toekomst (doorgaans tot 4 jaar). Deze is nog redelijk overzichtelijk. Het wordt al lastiger als de periode langer wordt. Hoe wilt u dat de huidige groep peuters straks de school verlaat? Wat betekent dat voor de scholing van het team? Ook als het gaat om investeringen in bijvoorbeeld het schoolgebouw, gaat het over een veel langere periode. Hoe langer de periode, hoe meer onzekerheden zich voor kunnen doen. Een flexibele strategie houdt hier rekening mee en zorgt ervoor dat u tijdig kunt schakelen om toch uw langetermijndoelen te bereiken.
Denken in scenario’s
Dit kan door een aantal scenario’s uit te werken. U denkt hierbij na over de ontwikkelingen die de grootste invloed zullen hebben op uw organisatie en tegelijkertijd nog erg onzeker zijn. Scenariodenken omvat dat u verschillende ‘toekomsten’ verkend en nadenkt over wat uw eigen organisatie in die toekomst zou kunnen of moeten doen. Uiteindelijk kiest u één richting, één strategie, maar kunt u wel veel sneller schakelen als de omgeving verandert. U heeft er immers van tevoren al over nagedacht?
Voorbeeld
Bestuur en MT van school X kwamen bij de omgevingsverkenning onder meer tot een tweetal ontwikkelingen met een mogelijk grote invloed: de modernisering van de bekostiging en het tekort aan kwalitatief hoogwaardige leraren. Op basis van deze onzekerheden zijn vier toekomstbeelden uitgewerkt met een aantal handelingsopties:
Het voordeel van deze manier van denken is dat zowel de negatieve als de positieve kant van het scenario doordacht wordt. Ter illustratie: toen in de herfst van 2013 (Herfstakkoord) extra geld beschikbaar kwam, wist bijna geen enkele school hier direct iets mee te doen. Er was nooit nagedacht over het scenario ‘extra geld’. Zelfs jaren later stond het geld bij veel besturen nog op de balans.
En nu?
Wees meer voorbereid op de toekomst en denk na over een aantal kernonzekerheden. Doordat u het beperkt tot maximaal vier, is de tijdsinspanning beperkt. Ook in de begroting zouden meer scenario’s doorgerekend mogen worden.
De VGS helpt scholen bij het ontwikkelen van hun strategie en het nadenken over scenario’s. Ook in de verdere uitwerking hiervan (personeelsbeleid, financiële gevolgen, huisvesting) bieden we ondersteuning.
Zonet las u het derde artikel in de serie ‘strategie en schoolplan’. In deze serie denken we met u mee en bespreken we relevante thema’s op dit snijvlak. Het vorige artikel vindt u hier. Het volgende artikel verschijnt over twee weken.
