Knelpunten
In het kort komen de geconstateerde knelpunten op het volgende neer:
- Vanwege de verschillende geldstromen (gemeenten én schoolbesturen zijn verantwoordelijk) worden budgetten voor onderwijshuisvesting niet altijd optimaal ingezet
- Geen eenduidige eisen waar onderwijshuisvesting aan moet voldoen
- De beleidscyclus is niet gesloten: ambities, monitoring en toezicht moeten beter geregeld worden
- Gebrek aan goede koppeling tussen eisen, (bouw)kosten en beschikbare budgetten, waardoor veel verouderde gebouwen
- Gebrek aan expertise bij schoolbesturen en gemeenten
Aanbevelingen
Hieronder volgt een selectie van de aanbevelingen, die in het rapport zijn opgenomen.
- Met betrekking tot knelpunt 4 wordt voorgesteld dat het Rijk een overzicht opstelt van alle schoolgebouwen. Vervolgens dient een inhaalslag gemaakt te worden om de kwaliteit van de schoolgebouwen op orde te krijgen. Hiervoor is een financiële impuls nodig.
- Om tegemoet te komen aan de bezwaren bij punt 1 en 2 wordt voorgesteld om de verantwoordelijkheid voor de onderwijshuisvesting geheel bij de gemeente te beleggen. Gemeenten krijgen geoormerkte budgetten om hun verantwoordelijkheid te realiseren.
- Een andere gedachte is om een centrale bouwcatalogus op te stellen, waarbij standaarden voor nieuwbouw, renovatie worden ontwikkeld.
Reactie VGS
De VGS ziet uit naar de reactie van het kabinet op de voorstellen uit dit rapport. Minister Slob heeft inmiddels aangegeven dat het volgende kabinet aan zet is om een inhoudelijke reactie geven. Het is positief dat door dit rapport de aandacht gevestigd wordt op de brede opgave, waar alle betrokkenen bij de onderwijshuisvesting voorstaan. Daarbij valt te denken aan de onderwijskwaliteit en het binnenklimaat, het inclusief onderwijs en de gevolgen voor onderwijshuisvesting, duurzaamheid en het multifunctioneel gebruik van schoolgebouwen.
De aanbeveling om de verantwoordelijkheid voor de onderwijshuisvesting in beginsel weer in zijn geheel bij de gemeenten te leggen, vraagt nadere doordenking. Het alternatief, doordecentralisatie naar schoolbesturen, is in het verleden ook niet altijd een aantrekkelijk perspectief voor schoolbesturen gebleken. Van belang blijft de vraag op welke wijze schoolbesturen hun bijdrage kunnen leveren en invloed kunnen hebben om in gezamenlijkheid tot goede huisvestingsvoorzieningen te komen. Het belang om te komen tot een strategisch Integraal Huisvestingsplan (IHP) wordt daarmee nog groter. De gedachte om in deze optie de budgetten die naar de gemeenten gaan voor onderwijshuisvesting te oormerken, kan de VGS plaatsen. Daarbij dienen dan ook heldere eisen over de kwaliteit van de onderwijshuisvesting verbonden te worden.
Wetsvoorstel
Bovengenoemde voorstellen kunnen als aanvulling gezien worden op de maatregelen, die in het najaar van 2021 in een wetsvoorstel aan de Tweede Kamer zullen worden voorgelegd. Het betreft dan het wettelijk verplichten van een gemeentelijk IHP, het verduidelijken van de verantwoordelijkheden ten aanzien van renovatie en het beperken van het investeringsverbod in het primair onderwijs.
Vragen?
De VGS is graag bereid met u mee te denken over vragen over de afwegingen renovatie – nieuwbouw, bekostiging van nieuwbouw, leegstand van lokalen etc. U kunt daarvoor contact opnemen met ondergetekende.
