Menselijke maat
De wens om een menselijke maat in het onderwijs na te streven wordt door alle partijen onderschreven. De vraag of daarvoor een landelijke fusietoets nodig is, werd echter verschillend beantwoord.
Voorstanders van de afschaffing van de fusietoets benadrukten dat de fusietoets tot een bureaucratisch geheel is geworden. Het zou beter zijn dat de belangenafweging om al dan niet te fuseren op lokaal niveau plaatsvindt, tussen gemeenten, schoolbesturen en MR-en. De overheid hoeft daar niet het laatste woord in te hebben door middel van een fusietoets. Tegenstanders wezen er juist op dat er per saldo maar weinig fusies daadwerkelijk door de fusietoets zijn tegengehouden. Vanwege het belang van de menselijke maat blijft een fusietoets als noodrem nodig, zo betoogden zij.
Reactie VGS
Bij de totstandkoming van de wet fusietoets in 2011 heeft de VGS aangegeven belang te hechten aan de menselijke maat in het onderwijs, ook qua omvang van de schoolbesturen. Een finale check door de overheid door middel van de fusietoets kan daarbij helpen. Ook het behoud van de diversiteit in het onderwijsaanbod speelde bij die afweging een rol. Er valt echter ook veel te zeggen voor het standpunt om deze afweging op lokaal niveau te laten plaatsvinden. Van belang is dan wel dat alle betrokkenen in goede positie zijn om een dergelijk ingrijpend besluit te nemen.
Het is nog niet duidelijk welke gevolgen het verwerpen van de fusietoets concreet heeft. Sinds 2018 geldt een lichtere procedure bij fusies. Ook de CFTO, die de toets moest uitvoeren, is feitelijk al opgeheven. De VGS zal er via de bestuurlijke overleggen op aandringen dat er snel duidelijkheid komt op dit punt.