Materieel belang wordt in de accountancywereld ook wel materialiteit genoemd. Materialiteit duidt op een relatieve context: de relatieve betekenis of het relatieve belang van een post of een groep onderling samenhangende posten. Met het woord ‘post’ wordt in dit geval een balanspost als ‘materiële vaste activa’ of een lastenpost als ‘lonen’ bedoeld. Daarnaast is materieel belang ook een criterium om vast te stellen of informatie in de jaarrekening moet worden opgenomen.
Wanneer is een post nu van materieel belang? Een (groep) post (en) moet van materieel belang worden gezien als deze onder de aandacht van de lezers gebracht moet worden. Of andersom geredeneerd: een (groep) post(en) is van materieel belang als het weglaten of onjuist weergeven leidt tot verkeerde beslissingen. Een post of groep posten kan van materieel belang zijn vanwege de waarde of aard ervan, of vanwege de context waarin deze voorkomt. Het begrip materialiteit betreft dus eigenlijk een drempel of kritische grens en niet zozeer een bepaald kenmerk.
Hoe wordt de hoogte van het materieel belang bepaald? De hoogte van het materieel belang wordt voornamelijk bepaald door de (vakinhoudelijke) kennis van de accountant m.b.t. het bevoegd gezag en haar omgeving (vereniging of stichting tot instandhouding van scholen). Daarbij hanteert de accountant een dusdanig niveau dat eventuele kwantitatieve onjuistheden, welke van materieel belang kunnen zijn, ontdekt kunnen worden. Dit wordt met name toegepast tijdens de cijferanalyse welke onderdeel uitmaakt van de controle. Voor deze analyse zijn diverse signaleringsgrenzen ontwikkeld. Deze signaleringsgrens is, als het gaat om de balansposten, een afgeleide van de totale baten. Voor de lasten wordt een grens van 5% van het totaal (bijvoorbeeld totaal huisvestingslasten) gehanteerd (jaarrekening 2012). Wordt zo’n grens overschreden dan moet er verplicht een toelichting worden gegeven bij deze afwijking.
Met het afgeven van een accountantsverklaring geeft de accountant eigenlijk aan dat de gecontroleerde financiële overzichten (bijvoorbeeld de jaarrekening) in alle van materieel belang zijnde opzichten in overeenstemming zijn met de van toepassing zijnde grondslagen zoals die zijn opgenomen in de wet.
In de handleiding Regelgeving Accountancy is verder opgenomen dat de accountant rekening dient te houden met de mogelijkheden dat relatief geringe onjuistheden een effect van materieel belang kunnen hebben. Een eenvoudig voorbeeld: bij het inboeken van de administratie blijkt dat er een bankafschrift ontbreekt. Tussen beide afschriften zit een verschil van totaal € 1.000 op een totaalsaldo van € 40.000. Relatief gezien een klein verschil. Toch kan er op dat ene ontbrekende afschrift een totaal aan baten staan van 100.000 euro en een totaal aan lasten van 99.000 euro. Dan is het dus wel degelijk van materieel belang! Temeer omdat deze baten en lasten een plaats moeten krijgen op de staat van baten en lasten. Concluderend: het lijkt om kleine getallen te gaan maar uiteindelijk blijkt het tegendeel dus waar.
Zoals eerder gesteld: materialiteit is een drempel of kritische grens. Ook als directeur/bestuurder zult u dit begrip, vaak onbewust, gebruiken. Wat rapporteert u richting uw bestuur of raad van toezicht? Rapporteert u zaken van materieel belang? Informatie die noodzakelijk is om juiste beslissingen te nemen? Of bestaat uw rapportage voor het merendeel uit zaken die niet van materieel belang zijn? Mogelijk dat deze uiteenzetting van dit begrip aanleiding biedt om uw rapportage op dit onderdeel nog eens onder de loep te nemen.
Samenvattend betekent het begrip materieel belang: een kritische grens voor het bepalen van belangrijke informatie voor het nemen van beslissingen, waarbij de kwantiteit, kwaliteit en context van belang zijn.
Dit artikel maakt onderdeel uit van de artikelenserie “financiële onderwerpen”.
