De regeling Bevordering ArbeidsParticipatie Ouderen (in het vervolg BAPO) is in 1998 in werking getreden. Deze regeling stelt oudere werknemers in staat om verlof op te nemen, waarbij een gedeelte van de verlofuren door de werkgever doorbetaald worden. Om in aanmerking te komen voor BAPO moet men 52 jaar of ouder zijn en vanaf het moment dat men BAPO wil gebruiken moet men minstens 5 jaar in dienst zijn geweest van een instelling die bekostigd wordt door het ministerie van OCW. Afhankelijk van de leeftijd van de werknemer en de werktijdsfactor wordt de BAPO-omvang vervolgens bepaald. De omvang bedraagt tussen 52 en 56 jaar maximaal 0,1025 fte en vanaf 56 jaar maximaal 0,2049 fte (beide uitgaand van een volledige aanstelling).
Kosten en bekostiging
De uiteindelijke kosten voor een werkgever in geval van BAPO-opname zijn erg verschillend. Naast de leeftijd en de werktijdfactor heeft ook de inschaling van de werknemer invloed op de kosten. Een deel van de kosten komt namelijk ten laste van de werkgever en een deel ten laste van de werknemer. Zo hoort bij een maximumschaal van 1 tot en met 8 een eigen bijdrage van de werknemer van 25% en bij een maximumschaal van 9 of hoger een eigen bijdrage van 35%. Als we uitgaan van de laatstgenoemde schaal, betekent dit voor een werkgever dat hij over 65% de volledige verlofuren betaald en over 35% van de verlofuren enkel de werkgeverslasten.
Bij veel scholen gaat ten onrechte de gedachte rond dat BAPO enkel geld kost. Ter bekostiging van de BAPO-lasten wordt door het ministerie 2,2% in de bekostiging meegenomen als BAPO-component. Dit percentage is gebaseerd op het landelijke gemiddelde. Dit betekent dus ook dat op het moment dat binnen een school geen BAPO wordt opgenomen, er wel gelden voor worden ontvangen maar geen lasten worden gerealiseerd. De school verdient in deze situatie dus aan de BAPO-regeling.
De BAPO-reserve
Afhankelijk van het personeelsbestand kan de regeling een school dus geld kosten of geld opleveren. Bij grote scholen kan het BAPO-gebruik afgezet over een langere tijdsspanne een bepaalde constante waarde laten zien welke rond de bekostiging ligt. Bij kleinere besturen zullen de kosten voor BAPO meer fluctueren. Doordat er bij kleine scholen weinig verloop is en er sprake is van een onevenwichtig personeelsbestand, kan het voorkomen dat er jarenlang geen BAPO-gerechtigden zijn. Vervolgens komen er jaren waarin er een grote piek komt wat betreft BAPO-kosten. Binnen de regelgeving is het echter niet toegestaan een bedrag te doteren aan een voorziening voor rechten die pas in de toekomst worden opgebouwd. De oplossing hiervoor is een bestemmingsreserve. Het gevaar van een bestemmingsreserve is dat er jaarlijks geld op wordt gezet terwijl de opname sterk fluctueert over de jaren. Dit is met name het geval bij een groot personeelsbestand met veel afwisseling van personeel. Voor een school die goed zicht heeft op het personeelsbestand is het mogelijk een BAPO-reserve op te bouwen. Hiervoor heeft VGS Adivio de ‘BAPO-horizon’ ontwikkeld waarin de BAPO-lasten over de komende 10 jaar worden berekend op basis van het huidige personeelsbestand. Ook toekomstige benoemingen kunnen hiervoor meegenomen worden. Hierdoor wordt het duidelijk wat de jaarlijkse ‘dotatie’ moet zijn aan de bestemmingsreserve om toekomstige lasten op te vangen.
De toekomst
In het nieuwe regeerakkoord is gesproken over een eventuele afbouw van de BAPO-regeling (zie hier). De gedachte hierbij is dat er hierdoor geld beschikbaar komt voor een salarisverhoging van het personeel. Natuurlijk is dit voor de werknemers over het algemeen goed nieuws. Dit zou immers ten goede komen aan alle werknemers en niet alleen aan de oudere werknemers. Voor de school kan dit echter betekenen dat ze er financieel op achteruit gaan. In het meest extreme geval heeft een school namelijk geen BAPO-opname, maar ontvangt hier wel bekostiging voor. In de nieuwe situatie zou dit betekenen dat de personeelslasten zullen stijgen, maar de BAPO-lasten niet afnemen (ze bestonden namelijk niet). Het is dus erg schoolafhankelijk wat de regeling voor een school betekent. Vooralsnog is er geen duidelijkheid over de termijn waarop de BAPO-regeling zal worden afgeschaft. Dat deze zal worden afgeschaft lijkt echter vast te staan. Mocht hier meer over bekend worden, dan brengen wij u vanzelfsprekend op de hoogte.
